Wereld Alzheimer Dag: lees hier hoe Muziek mensen met Alzheimer stimuleert

Wereld Alzheimer Dag: lees hier hoe Muziek mensen met Alzheimer stimuleert

21 september is Wereld Alzheimer Dag, dit jaar met het thema "Samen Muziek Maken".
Stel je voor: jouw oudere vader met vergevorderde dementie zit stil in zijn stoel, zijn blik op oneindig. Dit is vaak zijn staat, verzakt in stille apathie, woorden spreken hem niet meer aan en hij eeft geen eigen trigger meer voor activiteit. Dan zet je een vertrouwd liedje op uit zijn jeugd. Langzaam beginnen zijn voeten te tikken. Zijn lippen vormen de eerste woorden van het lied. Even later zingt hij zacht mee en verschijnt er een glimlach op zijn gezicht.

Muziek brengt hem terug naar een moment van geluk, naar herinneringen die diep in zijn brein bewaard zijn gebleven. Dit is de kracht van muziek bij dementie. Het verbindt mensen, activeert het brein en geeft plezier – ook wanneer taal en herinneringen steeds verder vervagen.

Waarom muziek zo krachtig is bij dementie

Muziek heeft een uniek effect op ouderen met dementie en Alzheimer. Waar taal en geheugen vaak afnemen, blijft het vermogen om melodieën te herkennen en mee te zingen opvallend lang behouden. Muziek activeert meerdere hersengebieden tegelijk en is daarmee een toegankelijk middel voor activiteiten voor ouderen, zowel thuis als in de dagbesteding en het verzorgingstehuis.

Neuropsycholoog Erik Scherder: “Muziek van vroeger, waar je door en door mee vertrouwd bent, wordt diep in de hersenen veiliggesteld. De ziekte komt daar als het ware niet bij. Als je die muziek opzet, zie je dat iemand weer terugkomt in dat goede moment.”

Zorgprofessional: “Ouderen met dementie reageren positief op muziek. Als mensen in zichzelf gekeerd zijn, kan je ze er met een spel, muziek of bewegen weer uithalen. Je ziet ze gewoon opknappen.”

Dr. Kaiser: “Het is niet ongewoon dat mensen met Alzheimer muziek en liedjes blijven herinneren, zelfs wanneer ze veel andere namen of woorden vergeten. Muziek speelt in op verschillende regio’s, paden en processen in onze hersenen.”

hoe muziek cognitieve functies stimuleert

  • Herinneringen activeren: vertrouwde liedjes roepen autobiografische herinneringen en positieve emoties op.
  • Taal prikkelen: samen zingen ondersteunt woordvindingsvermogen en zinsmelodie, ook in latere stadia.
  • Motoriek bevorderen: ritme nodigt uit tot meeklappen, tikken of dansen, wat balans en coördinatie stimuleert.
  • Brede hersenactivatie: luisteren of een instrument bespelen kan cognitieve functies helpen behouden.

Dit maakt muziek ideaal voor bezigheden voor ouderen en sluit aan bij spelletjes voor ouderen en andere activerende spellen voor bejaarden.

Muziektherapie bij dementie en alzheimer

Muziektherapie moduleert factoren rond cognitie en gedrag, trekt aandacht, wekt emoties op en kan agitatie verminderen. Zowel receptief (luisteren) als actief (meespelen) laat mooie effecten zien. Onderzoek rapporteert onder meer:

  • Raglio et al.: verbeteringen op de Neuropsychiatry Inventory; minder illusies, agitatie en apathie (link onderaan).
  • Suzuki et al.: significante verbeteringen in cognitieve stoornissen.
  • Choi et al.: afname van agitatie en agressiviteit na sessies.
  • Sakamoto et al.: zowel actief als passief werken verbeterde emotionele toestand en gedragsstoornissen.

Kortom: muziektherapie is een waardevolle, niet-medicamenteuze interventie voor senioren met dementie en past goed binnen activiteiten voor ouderen en dagbesteding.

Praktische tips voor thuis en dagbesteding

  1. Kies bekende muziek uit jeugd en jongvolwassenheid; maak een persoonlijke afspeellijst.
  2. Ritme van de dag: rustige muziek bij onrust; energieke muziek bij activering of bewegen.
  3. Betrek actief: samen zingen, klappen, eenvoudige ritme-instrumenten gebruiken.
  4. Combineer met spel: muziekbingo of eenvoudige spelletjes voor ouderen op muziek voor extra plezier en sociale interactie.
  5. Houd het kort en positief: liever meerdere korte momenten dan één lange sessie.

Muziek combineren met spellen en bewegen

Muziek sluit mooi aan bij spellen voor ouderen die geheugen, taal en beweging stimuleren. Denk aan muziekbingo (herkenning), ritmespelletjes (bewegen) en creatieve therapie (tekenen of schilderen met zachte achtergrondmuziek). Zulke combinaties geven plezier, verbinding en ondersteunen het welzijn in huis en in het verzorgingstehuis.

Muziekproducten voor ouderen en mensen met dementie

Deze producten maken het eenvoudig om muziek en geluiden in te zetten tijdens activiteiten voor ouderen, dagbesteding of thuis bij mantelzorg. Ze zijn speciaal geselecteerd voor gebruik door senioren en mensen met dementie.

  • Oer Muziekspeler - Rood
    Eenvoudige muziekspeler waarmee ouderen met één druk op de knop hun favoriete muziek kunnen afspelen. Ideaal voor mensen met dementie dankzij het duidelijke en robuuste ontwerp.
  • DAB+ radio en muziekspeler voor senioren
    Speciaal ontworpen radio met overzichtelijke knoppen en groot display. Perfect voor ouderen die willen genieten van hun favoriete muziek en radioprogramma’s zonder ingewikkelde bediening.
  • Percussie set muziekinstrumenten
    Set met eenvoudige muziekinstrumenten zoals tamboerijnen en shakers. Geschikt voor groepsactiviteiten waarbij ouderen actief mee kunnen doen en bewegen op muziek.
  • Rainbow Colours Tongue Drum
    Kleurrijk muziekinstrument met zachte, rustgevende klanken. Stimuleert creativiteit en zorgt voor ontspanning, ook geschikt voor mensen met dementie.
  • Zwitscherbox Forest – natuurgeluiden
    Compact apparaatje dat rustgevende vogelgeluiden afspeelt. Ideaal om een kalme en ontspannen sfeer te creëren tijdens verzorgingsmomenten of bij onrust.
  • InmuRELAX – interactieve muziekknuffel
    Zachte, interactieve knuffel die reageert op aanraking met rustgevende muziek en vibraties. Helpt om stress en onrust te verminderen bij ouderen met dementie of Alzheimer.

Handige links en bronnen

Terug naar blog